Tổ Yến được làm bằng nước bọt chim Yến. Chúng đi kiếm ăn từ mờ sáng cho đến tối mịt mới về tổ. Thức ăn của chúng là côn trùng di động trong không gian như: kiến, ruồi, muỗi, bọ rầy, bọ rùa, bọ xít, bướm, chuồn chuồn kim, nhện và một số côn trùng khác. Tổ Yến hay Yến Sào (gọi theo âm Hán) là thực phẩm bổ dưỡng có giá trị cao. Giá Yến Sào loại tốt có thể lên tới 1.000- 3.000 USD/kg. Vì thế người ta còn gọi Tổ Yến là "Vàng trắng". Kết quả phân tích cho thấy Yến Sào có hàm lượng đạm cao (40-50%), lượng mỡ lại rất thấp (0-0,13%) và có đủ các loại acid amin cần thiết (loại acid amin không thay thế - nghĩa là cơ thể không tự tổng hợp được mà phải đưa từ bên ngoài vào) cho cơ thể con người. Trong Tổ Yến có 10-15 nguyên tố Vi lượng rất cần thiết cho sự tạo máu, ổn định thần kinh, kích thích tạo tinh trùng, noãn.... Yến Sào còn có hơn 8% acid sialic, rất cần cho sự kích thích phân bào để đổi mới cơ thể. Người ta còn phát hiện ở Tổ Yến một số chất có hoạt tính sinh học kích thích quá trình phân chia, sinh trưởng tế bào bạch cầu ngoại biên.
Dùng Yến Sào có tác dụng bổ phổi, bổ huyết, thanh nhiệt, ổn định thần kinh trí nhớ, kích thích tăng trưởng tế bào, tăng sức đề kháng cơ thể. Dùng thường xuyên sẽ đẹp da, chống lão hóa, tăng tuổi thọ. Tổ yến còn được dùng trong một số bài thuốc chữa bệnh về dạ dày, hen, lao, tiểu đêm.
Hơn năm mươi năm trước, giáo sư Trần Quốc Vượng sai "hiền đệ" của mình là Trần Hồng Kiên Trung đi tìm hiểu cách chế biến và thưởng thức yến của người Hà Nội "ba mươi sáu phố phường". Ông Trung đã gặp các cụ bà Bích Tần, Phát Đạt, Đức Lợi (tuổi từ 70-83), người Hà Nội gốc, thuộc tầng lớp "thượng lưu" ngày trước, nhà có "bát ăn, bát để". Các cụ cho biết có 3 cách ăn Yến Sào. Trước tiên, ngâm Tổ Yến vào nước chừng nửa giờ đến một giờ, cho tổ tơi ra; rồi nhặt sạch lông chim, tạp chất dính vào tổ; rút từng sợi yến ra đặt vào đĩa hay bát. Sau đó, các bậc "bề trên" thích món yến gì thì chế biến theo món ấy.
Thứ nhất là món "Yến thả" hay món "Yến thả gà", đây là món ăn mặn hay món khai vị trước khi ăn cỗ. Phải chọn gà giò hay gà mái tơ, cắt tiết, làm lông, mổ bụng, lấy sạch lòng, gan… rồi cho vào nồi nước đun "sủi tăm"; để lửa to quá thịt gà chín quắt, mất ngon. Khi thịt gà chín tới, vớt ra, xé từng miếng nhỏ. Đem sợi Yến đã làm sạch (chừng nửa tổ), hấp cách thủy cho vừa chín tới (chừng 20-30 phút), rồi thả vào bát nhỏ (loại bát ăn chè). Đặt gà xé phay lên trên, chan nước dùng thật trong, thật nóng… Đặt bát "Yến thả" trên đĩa, rồi bưng lên dâng các cụ xơi khai vị.
Thứ hai là món chè Yến. Đun nước đường kính, đổ lòng trắng trứng và vỏ trứng bóp vụn vào cho quyện lấy tạp chất trong nước đường, rồi dùng môi vớt ra. Như thế nước đường mới thật trong. Múc nước đường đun sôi ra bát nhỏ, thả Yến đã hấp chín vào là được bát chè Yến.
Thứ ba là món Yến hấp đường phèn. Chọn loại đường phèn trong vắt, bỏ vào bát nhỏ, thả Yến đã làm sạch lên trên (có khi cho thêm lát sâm) rồi hấp cách thủy cho chín.
